Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων

Μορφωτικός και φιλεκπαιδευτικός σύλλογος. Τον ίδρυσε το 1899 ο Δημήτριος Βικέλας, με την ηθική και πνευματική υποστήριξη πολλών λόγιων της εποχής. Ο ποιητής Γ. Δροσίνης διατέλεσε πρώτος γραμματέας του. Το Βικέλα ώθησε στην ίδρυση του Συλλόγου, ο άτυχος πόλεμος του 1897, ο οποίος οραματιζόταν την αποκατάσταση της εθνικής τιμής, με τη δημιουργία, όπου δηλώνεται άλλωστε και στα «χρονικά» του Συλλόγου, γενεάς γιων αξιότερων από τους πατεράδες τους. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε με βάση τους κανονισμούς ανάλογων γαλλικών, αγγλικών και ελβετικών σωματείων. Στον εκδοτικό τομέα προγραμματίστηκαν κυρίως οι επόμενες σειρές: Σειρά ωφελίμων βιβλίων, Παιδική Βιβλιοθήκη, Σειρά πρασίνων βιβλίων, Σειρά εθνικών δημοσιευμάτων (όπου τα θέματα λαμβάνονταν κατά κανόνα από τις ακριτικές ή υπόδουλες περιοχές της Ελλάδας: Μ. Ασία, Θράκη, Β. Ήπειρος). Ο Βικέλας, που ήταν κάτοχος σημαντικής περιουσίας, διέθετε κατά καιρούς μεγάλα ποσά για την ευόδωση των σκοπών του Συλλόγου. Η απήχηση, που βρήκε ο Σύλλογος, ήταν σημαντική: μέσα σ’ ένα χρόνο πουλήθηκαν 156.000 αντίτυπα από τα δύο πρωτοτυπωμένα βιβλία (Ο ουρανός, του Δ. Αιγινήτη, Η Εκκλησία μας, του Δ.Σ. Μπαλάνου), και στα τρία χρόνια ο αριθμός των βιβλίων του ανέβηκε στα 36 και των αντίτυπων που πουλήθηκαν σε 397.000. Το 1903 ο Σύλλογος ίδρυσε και Σχολικό Μουσείο, Σχολική Βιβλιοθήκη και Συλλογή Πινάκων εποπτικής διδασκαλίας, όπου εκτέθηκαν δείγματα της εργασίας ξένων σχολείων, που θα χρησίμευαν και για υποδείγματα για ανάλογες πρωτοβουλίες στην ελληνική εκπαίδευση. Γενικά ο Σύλλογος έπαιξε αξιόλογο ρόλο στην οργάνωση της παιδείας με τη σύγκληση εκπαιδευτικών συνεδρίων, τη διοργάνωση εκθέσεων και την ίδρυση οίκου τυφλών. Η δράση του ατόνησε κατά το B’ Παγκόσμιο πόλεμο. Μεταπολεμικά ο Σύλλογος επανάλαβε τη δραστηριότητα του.